Met meer dan 40 schepen, 25 vliegtuigen en zo’n 9.000 militairen is BALTOPS 25 een van de grootste maritieme oefeningen van de NAVO dit jaar. De Belgische Marine is prominent aanwezig met mijnenjager Primula, het Very Shallow Water (VSW)-team, logistiek personeel, diverse specialisten en zelfs een staff chaplain. Een oefening waarin technologie, samenwerking en inzet samenkomen.

BALTOPS (Baltic Operations) wordt sinds 1971 jaarlijks georganiseerd. Waar het ooit exclusief was voor NAVO-lidstaten, zijn sinds 1993 ook partnerlanden welkom. Vandaag is het een schoolvoorbeeld van maritieme interoperabiliteit, met nadruk op mijnenbestrijding, onderzeebootbestrijding, luchtverdediging en medische respons. De oefening wordt geleid door de U.S. Naval Forces Europe-Africa/U.S. Sixth Fleet, en staat onder bevel van STRIKFORNATO, met hoofdkwartier in Oeiras, Portugal.

Onder en boven water: Belgische precisie

In ondiepe zones speurt het VSW-team naar explosieven met onderwaterdrones. De samenwerking met de Amerikaanse marine wordt tijdens BALTOPS naar een hoger niveau getild.

“Vandaag hebben we met het Belgische team gewerkt aan een gezamenlijke missie”, vertelt Luitenant Theron van de US Navy. “We gebruikten onze Remus 600 met automatische doelherkenning. De Belgische collega’s namen de data live over, analyseerden die en voerden meteen een missie uit met hun eigen drone. Zo versnellen we het mijnenbestrijdingsproces aanzienlijk.”

Tijdens deze oefening staat de mijnenjager Primula tijdelijk onder bevel van de Belgische commandant van SNMCMG1 – het NAVO-mijnenbestrijdingsverband dat momenteel door België wordt geleid.

“BALTOPS is een cruciaal moment in ons opwerktraject”, legt Commandant Thibault uit. “Daarom hebben we momenteel het MOST-team (Mine Countermeasures Operational Sea Training) aan boord. Tegen het einde van de maand willen we ‘ready for duty’ zijn — volledig inzetbaar. Tegelijk draait het om nauwe samenwerking binnen de NAVO: we oefenen MCM-tactieken en -procedures, en sturen zowel de Belgische als Nederlandse VSW-teams aan tijdens de mijnenjacht.”

Logistiek en leiderschap in het veld

Niet alleen op en onder water, ook op logistiek vlak levert België een belangrijke bijdrage. De Forward Support Element (FSE) zorgt ervoor dat personeel, post en cargo tijdig de juiste schepen bereiken — een taak die vaak onzichtbaar blijft, tot er iets misloopt.

“Niemand ziet de logistiek… tot het misgaat”, klinkt het nuchter vanuit het FSE-team. “We zijn hier om andere NAVO-landen te ondersteunen bij onverwachte noden. Veel marineschepen zijn 30 dagen zelfstandig inzetbaar, maar bij rotaties of defecten zijn wij de snelle schakel.”

Daarnaast zitten Belgische logistiekers ook mee in de staf van CTF-BALTIC, onder Duits commando. Zij volgen van nabij de status van de deelnemende schepen, plannen tanktops in en zorgen voor operationele bevoorrading. Door die rol in het hoofdkwartier krijgen ze een volledig overzicht van de oefening.

“Doordat we mee in de staf zitten, krijgen we het grotere plaatje mee”, klinkt het. “We begrijpen beter waar elk schip zich bevindt, wat er nodig is en wanneer. Dat maakt ons werk niet alleen efficiënter, maar ook strategischer.”

Zingeving op zee

Minder zichtbaar, maar niet minder essentieel, is de bijdrage van de Belgische Staff Chaplain. Tijdens BALTOPS werken 26 religieuze en morele diensten (chaplaincies) van NAVO-partners aan het versterken van hun spirituele banden, wat veel verder gaat dan louter morele steun.

“Wij zorgen voor de morele component van een missie”, vertelt de Belgische chaplain Emmanuel. “Onze taak is om militairen — ongeacht nationaliteit of overtuiging — te ondersteunen bij existentiële vragen en morele dilemma’s. Dat kan gaan van rituelen tot individuele gesprekken, al dan niet in verband met een opvallend incident.”

Ook specialisten van NCAGS (Naval Cooperation and Guidance for Shipping) en AWNIS (Allied Worldwide Navigational Information System) zijn aanwezig. Zij bewaken de veilige interactie tussen militaire operaties en commerciële scheepvaart. Via duidelijke communicatie en navigatiewaarschuwingen beschermen ze niet alleen militaire belangen, maar ook burgerlijke scheepvaart.

Klaar voor morgen

BALTOPS 25 is meer dan een oefening. Het is een zichtbaar teken van de gezamenlijke maritieme kracht van de NAVO — én van de Belgische Marine als volwaardige partner daarin. Of het nu gaat om drones, mijnenjacht, logistieke finesse of spirituele ondersteuning, onze inzet is veelzijdig én onmisbaar.

“We trainen hier niet alleen om vooruitgang te boeken”, besluit de commandant. “We tonen dat België klaarstaat. Voor NAVO, voor veiligheid, en voor de uitdagingen van morgen.”