Van de stoffige vlakten van Kamina tot de digitale frontlinies van vandaag: het 3 Bataljon Parachutisten is al zeven decennia een baken van paraatheid en durf. Een jubileum mét inhoud en met een commandant die de toekomst ziet als een voortzetting van inzet, kameraadschap en evolutie.

Het 3 Bataljon Para-Commando wordt op 1 september 1955 opgericht in Kamina, in het hart van Belgisch Congo. Later wordt dit het 3 Bataljon Parachutisten. Weinig Belgen konden zich destijds voorstellen hoe belangrijk deze eenheid, die lange tijd onbekend was bij het grote publiek, zou worden. Vandaag, zeventig jaar later, is 3 Para uitgegroeid tot een gespecialiseerde en flexibele gevechtseenheid binnen het Belgische leger. Geen viering zonder verleden, maar ook geen toekomst zonder veerkracht.

3 Para ontstaat niet door administratieve herschikking, maar kent een beladen geboorte. De jonge eenheid erft het vaandel, de nestel en de gevechtserfenis van het Vrijwilligerskorps voor Korea. Die Belgische eenheid had van 1950 tot 1955 onder VN-vlag meegevochten in de bloedige oorlog op het Koreaanse schiereiland en verwierf internationale erkenning in gevechten bij Imjin, Haktang-Ni en Chatkol.

“Die traditie leeft nog verder binnen de eenheid”, vertelt luitenant-Kolonel Patrick Winnepennickx, de huidige bevelhebber van 3 Para. “We dragen nog steeds hun vaandel en mutskenteken. In ons kwartier in Tielen herinneren onder meer de namen van de gebouwen aan die erfenis. Via ons Korea-museum en de Memorial Day houden we die herinnering levend.”

Vuurdoop in Afrika

Die para-erfenis komt in Congo snel onder druk te staan. De jonge eenheid wordt al in haar eerste jaren in de vuurlinie gegooid, met parachutesprongen op onder meer Kikwit, Kindu en Manono. De missie: duizenden Europeanen in veiligheid brengen in een kolonie die op een keerpunt staat.  “Onze voorgangers hebben daar operaties leren uitvoeren onder extreme omstandigheden”, zegt Winnepennickx. “Die ervaring is blijvend. Ze heeft 3 Para gevormd.”

Na de onafhankelijkheid van Congo keert het bataljon in 1962 terug naar België, eerst in Lombardsijde, later in Tielen. Het groeit uit tot een vaste waarde voor de NAVO-respons, met oefeningen in Noorwegen, Griekenland en Turkije.

En dan is er 1978: operatie Red Bean. Belgische para’s stormen Kolwezi binnen, werken zij aan zij met Franse legionairs en slagen erin 2.300 burgers te evacueren. Het is een van de meest gewaagde acties in de geschiedenis van het Belgische leger en het maakt van 3 Para een naam.

Silverback: slotakkoord van een tijdperk

April 1994. Na de aanslag op president Habyarimana breekt in Rwanda een genocide los die de wereld zal schokken. In het geweld worden tien Belgische militairen van het 2 Bataljon Commando’s vermoord. Dezelfde avond krijgt 3 Para de opdracht zich stand-by te houden. Wat volgt is een bliksemsnelle evacuatie-operatie onder de naam Silverback.

Op 10 april landen Belgische para’s op het vliegveld van Kigali, slechts uren na de toestemming van de Rwandese autoriteiten. Binnen enkele dagen zijn 1.500 Belgische expats geëvacueerd onder bedreiging van mortiervuur, omsingeling en een volledig instortend staatsapparaat. Silverback markeerde ook het einde van een tijdperk: het was de laatste operatie waaraan paracommando-miliciens deelnamen.

Terug naar de roots van speciale operaties

Vandaag maakt 3 Para deel uit van het Special Operations Regiment (SO Regt). Die vlag dekt meer dan een operationele reorganisatie: het markeert ook een filosofische terugkeer naar de kern van het paracommando-zijn.

“Met de transformatie binnen het SO Regt keren we voor een stuk terug naar onze roots”, legt Winnepennickx uit. “De nadruk ligt opnieuw sterk op speciale operaties, geavanceerde capaciteiten en opereren achter vijandelijke linies. Onze mensen kunnen zich nu sneller en dieper ontwikkelen in domeinen zoals medische vaardigheden, schiettechnieken, verkenning en het gebruik van explosieven.”

Die specialisatie is geen luxe, maar noodzaak. De wereld verandert, het slagveld evenzeer. “Vandaag sturen we kleine opleidingsdetachementen naar Afrika, binnenkort bijvoorbeeld opnieuw naar Benin”, zegt de kolonel. “Die worden geleid door jonge officieren die veel autonomie krijgen. Dat toont hoe sterk onze mensen vandaag zelfstandig kunnen opereren.”

3 Para beschikt ook over eigen geniespecialisten (Special Operations Engineer Detachment), over luchtsteuncoördinatoren binnen zijn vuursteunteams en werkt met zijn medische antennes – kleine teams van medisch opgeleide para’s – nauw samen met de eenheden die ze ondersteunen.

Teamgeest onder druk én in actie

Toch blijft 3 Para ook een eenheid van mensen. Van kameraadschap, ruggensteun, en het gedeelde besef dat paracommando-zijn iets is dat verder gaat dan een functieomschrijving. “Een paracommando is iemand die fysiek, mentaal en professioneel steeds zijn grenzen verlegt en dat niet alleen individueel, maar als team”, zegt Winnepennickx. “Cohesie en vertrouwen zijn essentieel. En dat voel je hier: van jonge vrijwilliger tot pelotonscommandant.”

“We willen innoveren”

De para’s van vandaag dragen hun geschiedenis met trots. Maar dat belet niet dat er zorgen zijn. De grootste? “Personeel”, zegt Winnepennickx zonder omwegen. “We kijken aan tegen een flinke pensioengolf. We werken er hard aan om de instroom te verhogen zonder de kwaliteitslat te verlagen.”

Tegelijk investeert de eenheid volop in technologie: (counter-)UAS-middelen om (vijandelijke) drones te detecteren en tegen te gaan, luchtafweer, digitale gevechtscommunicatie. “De oorlog in Oekraïne toont hoe snel je moet kunnen schakelen”, aldus de korpscommandant. “We willen innoveren, maar ook de middelen krijgen om zelf bottom-up dingen te ontwikkelen binnen de eenheid. Die ruimte is er vandaag nog te weinig.”

Op naar de volgende zeventig jaar

Na in totaal bijna elf jaar dienst bij 3 Para spreekt luitenant-Kolonel Winnepennickx met een zichtbare trots over zijn eenheid. “Er leeft binnen 3 Para een enorme wil om te blijven evolueren, vernieuwen en professioneel te groeien. Dat is vandaag zo en dat zal ook in de toekomst zo blijven. De intrinsieke motivatie van onze mensen is een van onze grootste sterktes.”

Zeventig jaar na zijn oprichting is 3 Para meer dan een verzameling getrainde specialisten. Het is een levend korps, met altijd de parachute op de rug en de blik vooruit.