Een aanval met een vuile bom in een metrostation. Een chemisch lek in een ziekenhuis. Dit zijn maar enkele van de trainingsscenario’s die de CBRN-specialisten van de Lucht- en Ruimtecomponent voor de kiezen kregen tijdens oefening Passive Neon. CBRN staat voor chemisch, biologisch, radiologisch en nucleair: dreigingen waarvoor gespecialiseerde teams van Defensie voortdurend trainen.

Het Nationaal Trainingscentrum (NTC), vlak over de grens in Nederland, ontvangt de eerste week van juni de CBRN-specialisten van Defensie. Hen wacht een week vol uitdagende oefeningen onder de noemer Passive Neon.

“We komen hier elk jaar trainen”, vertelt Stéphi. Zij begeleidt het Belgische team van twintig militairen en staat in voor de paraatstelling van de CBRN-eenheden bij de Lucht- en Ruimtecomponent. “De installaties hier zijn ongeëvenaard in Europa. Dankzij de bilaterale samenwerking met Nederland krijgen we toegang tot deze unieke omgeving.”

Unieke omgeving voor CBRN-specialisten

Het NTC is geen gewoon oefenterrein. Het centrum bevat onder meer een nagebouwd metrostation met verplaatsbare metrostellen, regelbare temperatuur, lichteffecten en geluidssimulaties. Ondergronds bevindt zich ook een volledig rioolsysteem. Daarnaast kunnen de militairen aan de slag in een nagebouwd ziekenhuis, een vliegtuiginterieur, een (Italiaans) restaurant, een postkantoor en een cinemazaal. Ook buiten biedt het centrum diverse infrastructuren aan: een autoweg, ruïnes, treinwagons en voertuigen.

Nederlandse militair Leon van het NTC verduidelijkt: “Er zijn maar weinig CBRN-centra in Europa. Wat ons uniek maakt, is dat we met echte radiologische bronnen kunnen trainen die we vrij kunnen plaatsen. Daarnaast kunnen we perfect chemische stoffen simuleren, tot en met de bestanddelen van VX-gas waarop apparatuur echt aanslaat.

Dagelijks komen er dan ook groepen uit heel Europa trainen in het NTC. “Fransen, Engelsen, Amerikanen, Duitsers, Belgen: iedereen komt hierheen”, zegt Leon. “De vraag is groot. De unieke faciliteiten trekken steeds meer aandacht.”

Van saringas tot dirty bomb: realistische scenario’s

De scenario’s worden elk jaar verfijnd in overleg met Nederlandse partners en op basis van operationele ervaring. Deze editie speelt zich deels af in het metrostation: een complexe aanval met een radiologische bron en chemische agentia. Belgische en Franse teams werken zij aan zij, elk volgens hun bevoegdheden.

“Het doel is niet enkel om procedures te trainen”, benadrukt Stéphi. “We confronteren onze ploegen met onverwachte elementen. Werken in een metrostation of ziekenhuis ligt niet voor de hand, maar in het kader van Host Nation Support en nationale inzet is het belangrijk dat we daarop voorbereid zijn.”

CBRN bij de Lucht- en Ruimtecomponent: klaar voor de toekomst

De CBRN-capaciteit van de Lucht- en Ruimtecomponent groeit snel. Van ongeveer veertig specialisten vandaag, naar ruim driehonderd tegen 2030-2040. “Onze mensen zijn volledig gefocust op CBRN en passieve verdediging”, legt Stéphi uit. “Ze volgen dezelfde basisopleiding als de genie-eenheden van de Landcomponent, met aanvullingen gericht op operaties op een luchtmachtbasis.”

Voor de Belgische teams betekent dit een waardevolle opportuniteit. “We komen hier sterker uit terug”, besluit Stéphi. “Beter voorbereid op het onverwachte en op de toekomst.”