Nu de Luchtmacht een ongeziene technologische transformatie doormaakt, krijgen de geschiedenis en identiteit van haar smaldelen opnieuw een centrale plaats. De komst van de F-35 en de MQ-9B luidt niet alleen een nieuw operationeel tijdperk in, maar gaat ook gepaard met een symbolische heropleving, met de reactivering of heruitvinding van historische eenheden.

Het 2de (2 Sqn) en 10de (10 Sqn) Smaldeel krijgen nieuw leven, terwijl het 1ste (1 Sqn) Smaldeel de eerste Belgische eenheid wordt die met de F-35 opereert. Deze beweging weerspiegelt een duidelijke ambitie: innovatie verankeren in continuïteit, met sterke tradities als fundament voor de toekomst.

1 Sqn– Eerste Belgische F-35-eenheid

Het 1ste Squadron van Florennes, opgericht in 1913 door de Compagnie des Aviateurs, is het oudste Belgische squadron. Al tijdens de Eerste Wereldoorlog onderscheidde het zich, met onder andere de eerste Belgische luchtzege in 1915. Sinds haar oprichting heeft het smaldeel zich voortdurend aangepast aan technologische evoluties en zich onderscheiden als pionier in de invoering van nieuwe gevechtsvliegtuigen: van dubbeldekkers tot Hawker Hurricane, Spitfire, F-84, Mirage 5 en F-16.

Vandaag neemt ze de leiding over de F-35 als eerste Belgische eenheid die het toestel operationeel inzet. Deze transformatie gaat verder dan enkel een nieuw vliegtuig: het omvat een nieuwe organisatie, nieuw personeel en een vernieuwde structuur. Gebouwd rond de pijlers ONE Mission, ONE Team, ONE Aircraft, belichaamt het smaldeel een gecontroleerde opbouw van de F-35-capaciteit, in nauwe samenwerking met het 10de Squadron en binnen een multinationale dynamiek.

10 Sqn– De Zilveren Draak en F-35-ondersteuning

Gereactiveerd in 2025 te Florennes, ondersteunt het 10de Squadron de komst van de F-35. Ze neemt het insigne van de Zilveren Draak over, afkomstig van een nachtjacht-eenheid uit Beauvechain, en specialiseert zich in operationele ondersteuning, simulatorbeheer en standaardisatie van procedures. Ze speelt een essentiële en complementaire rol in de integratie van de F-35 in het Belgische luchtruim en vertegenwoordigt een smaldeel dat resoluut gericht is op technologische uitdagingen en NAVO-interoperabiliteit. Terwijl de F-35-squadrons hun vleugels uitslaan, heeft het 10de Squadron één duidelijke missie: ondersteuning bieden richting uitmuntendheid.

2 Sqn – De terugkeer van de kometen

De geschiedenis van het 2de Squadron gaat terug tot 1917, wanneer adjudant Maurice ‘Teddy’ Franchomme voor het eerst het embleem van de komeet aanbrengt op zijn Nieuport 23, binnen het 5de Smaldeel. Dit kenmerkende symbool wordt al snel het insigne van de eenheid, die in 1918 evolueert naar het 10de Squadron en in 1947 naar het 2de Squadron, met de oprichting van de Luchtmacht.

Doorheen de decennia vliegen de piloten op iconische toestellen zoals de Spad, de Spitfire, de Thunderjet, de Mirage 5 en de F-16, waarmee ze jacht-en bombardementmissies, luchtverdediging en nucleaire afschrikking uitvoeren. Na haar ontbinding in 2001 wordt het smaldeel in 2023 gereactiveerd met de komst van het MQ-9B-systeem. Ze herneemt haar historische insigne en Latijnse motto: “Ut fulgur sulca aethera”, oftewel “Zoals de bliksem, doorklieft het de hemel.” Vandaag blijft het smaldeel trouw aan zijn pioniersgeest.

Moderniteit en erfgoed als drijvende kracht

Met deze squadrons integreert de Luchtmacht niet alleen nieuwe capaciteiten, maar bevestigt ze ook haar identiteit, haar geschiedenis en haar vermogen tot evolutie. Door traditie en innovatie te combineren, bereidt ze haar eenheden voor op de uitdagingen van morgen binnen een multinationaal, interoperabel en toekomstgericht kader.