De ruim 9 maanden van conflict in Oekraïne hebben dit jaar het nieuws gedomineerd en onze dagelijks realiteit in grote mate vormgegeven. Elke week werden nieuwe missies gepland, nieuwe “projecten” geïdentificeerd en vervolgens ontwikkeld, nieuw transporten werden op poten gesteld en talrijke interne en externe coördinaties georganiseerd. Vrijwel elke week werden beslissingen genomen om de Oekraïners te steunen bij het bereiken van de doelen die zij zich hadden gesteld, in de hoop dat dit hen in staat zou stellen het conflict militair of politiek te beëindigen. En op verschillende niveaus en in vele afdelingen en eenheden zijn wij, soms van zeer nabij, betrokken geweest bij de initiatieven die ter ondersteuning van de Oekraïense strijdkrachten zijn genomen. Je zou bijna vergeten dat Defensie ondertussen midden in een transformatie zit en dat er in 2022 veel belangrijke dossiers of projecten zijn afgerond. De onderstaande voorbeelden zijn slechts enkele illustraties.

Op het gebied van wapensystemen kunnen we onder meer de komst van nieuwe logistieke vrachtwagens, genievoertuigen, bestellingen van wapensystemen zoals de CAESAR-houwitser of de verbetering van de beschikbaarheid van voertuigen vermelden. Bovendien zal de aankoop van munitie en reserveonderdelen de operationele beschikbaarheid van onze vliegtuigen en gevechts- en transport voertuigen en helikopters verhogen. Ook de bouw van de nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen en de eindassemblage van de eerste F-35 jachtbommenwerpers of ook de graduele opbouw van het veldhospitaal gaan door. En sinds begin december is de distributie van de nieuwe gevechtskledij voor velen van jullie begonnen.

Wij hebben de eerste steen gelegd voor de toekomstige MQ-9B Sky Guardian UAV-infrastructuur in Florennes en de voorbereiding van de F-35 infrastructuur ligt op schema zodanig dat we daar in de komende maanden ook kunnen starten. In verscheidene kazernes, o.a. in Meerdaal, Saffraanberg en Bertrix, is nieuwe infrastructuur opgeleverd en in andere kazernes vorderen de renovatieprojecten gestaag.

Op personeelsgebied is dit jaar veel bereikt. De eerste fase van de salarisverbetering is voltooid. Het gaat door in 2023 en wordt eind dit jaar aangevuld met de verdeling van de maaltijdcheques, helaas (nog) niet voor al het Defensiepersoneel. Dankzij de persoonlijke inzet van vele collega’s hebben wij vooruitgang geboekt met de HRM@Defence-applicatie en blijven wij de tekortkomingen herstellen om deze gebruiksvriendelijker te maken. En hoewel we niet al onze doelstellingen hebben bereikt, laat de aanwerving, zowel voor militair als voor burgerpersoneel, goede resultaten zien. Natuurlijk is er nog een lange weg te gaan, maar de eenheden vullen zich gestaag. Dit was ook voelbaar in de training, waar we dit jaar op verschillende momenten een paar duizend mensen in oefening hadden, overal ter wereld, voor sommigen zelfs in Guyana.

Deze oefeningen zijn ook essentieel voor het goede verloop van de operaties, waaronder die welke wij ook in 2022 hebben uitgevoerd. Laten we niet vergeten dat een Belgisch detachement deel uitmaakte van het “speerpunt”-bataljon dat in Roemenië werd ingezet na de activering van de VJTF in februari. In dezelfde context hebben onze F16’s hun aanwezigheid in de Baltische staten en Polen verlengd. Een mijnenjager werd ook ingezet in de Middellandse Zee. In een andere context en op een ander continent hebben wij ook onze militaire samenwerking met de Democratische Republiek Congo hervat.  Wij hebben alle kwaliteiten van ons personeel kunnen demonstreren door het bevel te voeren over twee Europese of multinationale operaties die twee Belgische officieren, ondersteund door een internationale staf, op zich hebben genomen. Laten we ook de oprichting van het Cybercommando niet vergeten, waardoor Defensie ook in dit nieuwe operatiedomein kan worden “ingezet”.

Deze indrukwekkende lijst van prestaties is niet allesomvattend. Hun diversiteit bestrijkt alle gebieden van een organisatie in volle transformatie. Het is een perfect voorbeeld van dit overgangsproces van een Defensie die ontegensprekelijk nog steeds nuttig en bijzonder efficiënt is. Op gevaar af het beeld of de illusie in stand te houden dat ons departement niet door crisissen wordt getroffen, is het vooral een indicatie van een veerkrachtige en dynamische organisatie. Zozeer zelfs dat zij ook optreedt ter ondersteuning van andere departementen of instanties op het nationale grondgebied. Deze lijst weerspiegelt ook een wil, een weloverwogen beleid, om alle hefbomen die bijdragen tot de aantrekkelijkheid van onze organisatie zo coherent en evenwichtig mogelijk te activeren.

Tijdens de meer dan dertig bezoeken aan eenheden en detachementen die ik in 2022 heb afgelegd, heb ik veel collega’s ontmoet, zowel militairen als burgers. Ik kon hun inzet en professionaliteit zien. Ik kon luisteren naar hun moeilijkheden, hun zorgen en hun verzuchtingen. Ik heb het samenleven van “ervaring” en “jeugd” kunnen waarnemen, vaak harmonieus, soms ongemakkelijk, maar altijd gedreven door een constructieve geest. De betrokkenheid en motivatie van ons personeel zijn indrukwekkend, zelfs bewonderenswaardig, gezien de complexiteit van de omgeving waarin wij leven. Onze opdrachtgevers zullen veeleisend blijven, en terecht, gezien de gedane investeringen. De verwachtingen zijn hooggespannen en de termijnen soms onrealistisch in een omgeving die nog aan het herstellen is van twee jaar COVID.

Niets is gratis, niets is vanzelfsprekend. Velen van ons zijn volledig opgeslorpt door het werk dat zich voor hen bevindt. De zeer lange lijst van realisaties moet ons ook doen nadenken over de limieten die veel van onze medewerkers reeds bereiken of overschrijden. De omvang van de transformatie van Defensie leidt tot een zeer hoge werklast, die helaas niet gelijkmatig over alle personeelsleden kan worden verdeeld vanwege de verschillende specialiteiten en specifieke kenmerken van elk werkterrein. Sommigen moeten zo hard aan het touw trekken, hun touw, dat het breekt.  Er gaat geen dag voorbij zonder berichten over personeelsleden met een burn-out of onaangekondigde afwezigheid. Toch is elk lid van de bemanning kostbaar en onmisbaar om onze “reis” voort te zetten.  De “reddingsboeien” bestaan, maar ook zij moeten talrijker en zichtbaarder worden.  Wij werken hieraan en ieder van ons kan een bijdrage leveren.  Wij moeten ons hiervan bewust zijn en er ook rekening mee houden, ieder op zijn eigen niveau, bij het bepalen van onze doelstellingen en prioriteiten voor het komende en de daaropvolgende jaren. Transformatie, ja, maar niet ten koste van het welzijn van al onze medewerkers.

Aan het einde van dit jaar vol uitdagingen, waarvan vele met succes zijn volbracht en andere nog in uitvoering zijn, moet het gevoel van optimisme toch overheersen, met een flinke dosis realisme. De verwezenlijkingen waarover ik het heb gehad, moeten ons en u bovenal met veel fierheid en voldoening vervullen. Dit is meer dan verdiend.

Neem intussen de tijd om te genieten van deze eindejaar periode met uw familie en dierbaren, zodat u uw batterijen, die dit jaar zeer belast geweest zijn, kunt opladen.