Op 16 april organiseerde het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie (EU) in de Koninklijke Militaire School (KMS) een seminarie over maritieme veiligheid, in samenwerking met het Studiecentrum voor Veiligheid en Defensie (SCVD). Experten bespraken een aantal cruciale maritieme gebieden waar de belangen van de EU moeten worden veiliggesteld: de Noordzee, de Middellandse Zee, de Golf van Guinee en de Zwarte Zee. In dit kader voert de Belgische Defensie ook verschillende operaties uit in internationale wateren.

Door hun strategische ligging spelen oceanen een cruciale rol in de wereldeconomie, de welvaart en dus ook op het gebied van veiligheid. De EU heeft de op één na grootste kustlijn ter wereld en maritieme handel en industrie zijn essentieel voor economische groei, tot 90% van de EU-export verloopt immers via internationale wateren. “Oceanen zijn onze levenslijnen voor vrede en stabiliteit. Veilige navigatie op zee is dus een noodzaak”, klonk het tijdens de inleiding. Het seminarie sneed thema’s aan gaande van economie, wetgeving, militaire en civiele samenwerking, hybride dreigingen, diplomatie en politiek.

Samenwerking en nieuwe uitdagingen

De maritieme wereld wordt geconfronteerd met verschillende soorten veiligheidsdreigingen. Naast piraterij en overbevissing winnen georganiseerde misdaad en andere illegale praktijken steeds meer terrein, met name smokkel en ‘dumping’, d.w.z. het dumpen van afval of vervuilende stoffen.

Om de veiligheid en de uitwisseling van informatie te versterken moeten de lidstaten daarom samenwerken. Gezamenlijke training is de sleutel tot succes. De EU streeft er dan ook naar om de aandacht voor maritieme veiligheidskwesties te verbeteren.

Missies en operaties

In het kader van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid (GVDB) zijn in de loop der jaren talrijke maritieme operaties van de EU gelanceerd, met de steun van de Belgische Defensie.

Operatie EMASoh heeft bijvoorbeeld sinds 2020 tot doel een veilige scheepvaart te garanderen in de Straat van Hormuz. Net als operatie Atalanta in de Indische Oceaan draagt deze sinds 2008 bij aan de bescherming van kuststaten tegen piraterij en illegale maritieme stromen. In de Middellandse Zee wordt operatie Irini onder andere ingezet om het wapenembargo tegen Libië te handhaven door illegale wapenleveringen te voorkomen.  In de Rode Zee ten slotte beschermt operatie ASPIDES, de meest recente operatie, koopvaardij- en handelsschepen tegen aanvallen van de Jemenitische Houthi’s.

Bezoek aan de haven van Antwerpen

Leden van het Militair Comité van de Europese Unie (EUMC) zullen deze week samen met  vertegenwoordigers en experten hun discussies over militaire mobiliteit en de bescherming van kritieke maritieme infrastructuren voortzetten, onder meer door een bezoek aan de haven van Antwerpen in aanwezigheid van de Chef Defensie, Admiraal Michel Hofman.