Sinds 1 januari 2017 bewaken België en Nederland samen het Benelux-luchtruim met hun jachtvliegtuigen. Deze unieke samenwerking levert aanzienlijke besparingen op en vergroot de slagkracht van de luchtverdediging. “Binnen het kwartier moeten we in de lucht hangen,” vertelt Thys, een van onze F-16-piloten.

In het kader van de missies Hulp aan de Natie en Quick Reaction Alert (QRA) bundelen de Belgische en Nederlandse luchtmacht hun krachten voor de verdediging van de Benelux. In België is het Control and Reporting Center (CRC) in Bevekom verantwoordelijk voor de sturing van de vliegtuigen.

Gezamenlijke aanpak

Voorheen hield elk land altijd twee F-16’s paraat voor een snelle inzet in geval van alarm. Dit betekende een continue inzet van vier toestellen. “In principe roteren we elke vier maanden, maar het hangt af van de tijdschema’s van beide landen,” legt Thys uit.

Dit scheelt twee vliegtuigen en de bijbehorende piloten en ondersteunend personeel. De vrijgekomen middelen kunnen hierdoor worden ingezet voor andere taken, zoals training of internationale missies.

Het NAVO-kader

De kern van de samenwerking is de QRA. Het doel is om 24 uur op 24 twee gevechtsvliegtuigen beschikbaar te hebben die in minder dan vijftien minuten kunnen opstijgen om het luchtruim te verdedigen tegen indringers. “De toestellen bevinden zich beurtelings op de Belgische vliegbases Kleine-Brogel en Florennes, en de Nederlandse bases Volkel en Leeuwarden,” aldus Thys. Onze noorderburen zetten de F-35 reeds in voor de beveiliging van het luchtruim, België zal nog tot eind 2028 de F-16 gebruiken.

De Quick Reaction Alert heeft zowel een militaire rol in NAVO-verband als een rol op het gebied van nationale veiligheid. Nationaal kunnen de jachtvliegtuigen in het uiterste geval worden ingezet voor de onderschepping van een burgervliegtuig dat een terroristische dreiging vormt. De bevoegde autoriteit voor deze opdracht is de minister van Defensie van het land in wiens luchtruim de dreiging zich voordoet.

Renegade

Renegade richt zich specifiek op de bestrijding van terrorisme vanuit de lucht. Bij dit type terrorisme worden vliegtuigen als wapens gebruikt om burgerslachtoffers te maken of belangrijke infrastructuur te vernietigen. De aanslagen van 11 september 2001 waren een schokkende realiteit en leidden tot een toename in internationale samenwerking om luchtterrorisme te bestrijden.

“Renegade is een strikt gecontroleerde reeks maatregelen om een potentieel terroristisch incident in de lucht te neutraliseren.” Dit kan inhouden dat er contact wordt genomen met de piloot van het vliegtuig, dat waarschuwingsschoten worden gelost of dat het vliegtuig gedwongen wordt te landen.”

De klok rond

Vanaf 7 mei neemt onze Luchtcomponent het opnieuw over van Nederland. Een nieuwe periode van vier maanden waarin onze piloten en techniekers 24/7 stand-by staan.

Wanneer een burgertoestel zich verdacht gedraagt of de communicatie verliest, wordt een scramble afgekondigd. De QRA-vliegtuigen moeten dan zo snel mogelijk het luchtruim in om een inspectie uit te voeren. “Gelukkig worden de meeste waarschuwingsoproepen geannuleerd nog voordat de vliegtuigen zijn opgestegen”.