Onder de vele veldslagen die de Tweede Wereldoorlog markeerden, wordt één belangrijk hoofdstuk in de Belgische militaire geschiedenis maar al te vaak vergeten: Tenby.  Na de nederlaag van de 18-daagse veldtocht in mei 1940 werd dit schilderachtige dorpje in Zuid-Wales de bakermat van de wedergeboorte van de Belgische landmacht. Het was hier dat de Belgen zich herpakten om deel te nemen aan de bevrijding van Europa in 1944.

Op twee uur rijden van Cardiff, de hoofdstad van Wales, ligt het pittoreske kustplaatsje Tenby. Hier veranderen de glooiende groene heuvels van Wales plotseling in een kustlijn van pastelkleurige huizen, terwijl overal… de Belgische driekleur wappert.

Nee, de Welshmen vieren onze Nationale Feestdag niet in september. De reden waarom onze vlag zij aan zij wappert met de Union Jack van het Verenigd Koninkrijk en de Welshe Draak gaat terug tot de Tweede Wereldoorlog.  En om de band tussen Tenby en België te herdenken, organiseerde het Tenby Memorial Committee op 24 september een evenement dat werd bijgewoond door een delegatie van Defensie.

Ondergesneeuwd

“De geschiedenis van Tenby raakte in de loop van de geschiedenis een beetje ondergesneeuwd,” legt voormalig Vice-chef Defensie, luitenant-generaal Marc Thys uit. “Ik wil helpen om het uit de vergetelheid te halen.”

De generaal onthulde een gedenkplaat in het centrum van het dorp die de band tussen de twee gemeenschappen vereeuwigt. “Ik hoorde pas van deze gebeurtenissen toen ik hoofd van de Landcomponent werd”, geeft generaal Thys toe. “Het allereerste vaandel dat hier terechtkwam in de broekzak van een militair, was er een van het Bataljon Jagers te Paard. De link tussen dit verhaal en mij is evident, gezien mijn verleden bij dit bataljon. Bovendien wordt dit vaandel dat van het verkenningseskadron van de toekomstige Brigade Piron.”

Dynamo

De dramatische gebeurtenissen van mei 1940 veranderden België voorgoed. “Het Belgische leger was verslagen,” vertelt kolonel Kris Quanten, professor militaire geschiedenis aan de Koninklijke Militaire School. “Maar niet alle Belgische soldaten gaven zich gewonnen. Een deel van de Belgische troepen sloot zich aan bij Operatie Dynamo. Operatie Dynamo was bedoeld om het Britse leger bij Duinkerke terug te halen, en bood ook een reddingslijn aan de Belgische troepen die weigerden zich over te geven.”

“De grote vraag was wat er met de Belgische troepen zou gebeuren. De Britten besloten om ze naar een uithoek van het land te sturen. Uiteindelijk kwamen ze hier terecht, in het dorpje Tenby. Maar de Belgische militairen werden niet aan hun lot overgelaten. Luitenant-generaal Victor van Strydonck de Burkel nam de leiding over deze groep militairen.”

Het eerste bataljon

Tenby werd een transitieplaats voor de Belgische grondtroepen. “Het 1ste Bataljon Fuseliers werd opgericht onder het bevel van Charles Cumont”, vertelt Kris Quanten. “De Belgen stonden zelf in voor de opleiding en training van hun troepen omdat de Britten zich concentreerden op de Slag om Engeland en hun grondgebied verdedigden tegen de luchtaanvallen van de Duitse Luftwaffe.”

Het allereerste bataljon ontving zijn vaandel op 15 februari 1941 uit handen van de toenmalige Belgische premier Hubert Pierlot, die met zijn regering in ballingschap in Londen verbleef. “Deze standaard zou later de standaard worden van het huidige infanteriebataljon Bevrijding 5de Linie. Het was ook hier, in Tenby, dat de basis werd gelegd voor de vorming van de Brigade Piron, die in 1943 werd opgericht en deelnam aan de landing in Normandië.”

Een blijvende band

Hoewel hij al 25 jaar in het dorp woont, ontdekte de nieuwbenoemde burgemeester Dai Morgan pas onlangs de link tussen België en Tenby. “Ik heb tijdens deze herdenking meer geleerd over dit stuk geschiedenis dan in de afgelopen maanden. Ik heb gesproken met de families van de Belgische militairen die hier verbleven en heb ontdekt dat er hier ook Belgen wonen”, glimlacht de burgervader. “Ik wil ervoor zorgen dat deze geschiedenis niet verloren gaat, dat ze kan worden doorgegeven aan toekomstige generaties.” Met de inhuldiging van een borstbeeld van luitenant-generaal Victor van Strydonck de Burkel in de Tenby Museum & Art Gallery is een grote stap in die richting gezet.

Terwijl de herdenkingsparade onder het toeziend oog van het publiek door de straten van Tenby trok, liet een zeebriesje de drie vlaggen harmonieus wapperen. Een symbool van de broederlijke band die werd gesmeed in een tijd waarin alle hoop verloren leek.