Tijdens een gewapende patrouillevlucht in het Iraakse luchtruim krijgt een Belgisch tweezitter F-16 ernstige motorproblemen. De piloten verlaten het vliegtuig met hun schietstoel en landen luttele seconden later aan hun parachute in een bos in vijandelijke gebied. Met de radioapparatuur, een onderdeel van de overlevingsuitrusting in hun schietstoel, sturen ze een eerste noodsignaal uit. Om de piloten uit hun benarde positie te redden, schiet onmiddellijk een heel netwerk voor Combat search and rescue (CSAR) in gang. De F-16-piloten krijgen onder meer de coördinaten van een pick-up zone, die ze liefst onopgemerkt moeten trachten te bereiken. Door middel van een composite air operation zullen vier F-16-gevechtsvliegtuigen, een air mobile protection team, een NH90 TTH en drie Agusta A109BAi-helikopters hen daar evacueren.

Dit realistisch scenario werd op woensdag 24 februari 2021 door het 17^de smaldeel A109 MRH gebruikt voor een oefening in combat search and rescue in de omgeving van Saint-Hubert, in onze Belgische Ardennen. Bij zo’n levensreddende CSAR-oefening is intense samenwerking en coördinatie tussen alle deelnemers een elementaire factor tot succes. Voor de oefening kon de organisator, commandant vlieger ‘Pikke’, naast de A109-helikopters van zijn eigen 17^de smaldeel en een sectie specialisten in air mobile protection aan boord van een NH90 TTH van het 18^de smaldeel, ook nog rekenen op F-16’s van het 31^ste Tiger-smaldeel van Kleine-Brogel.

“De bedoeling is de evacuatie van piloten uit vijandelijk gebied zo realistisch mogelijk te laten verlopen. Na hun drop achter de vijandelijke linies zullen de piloten, net zoals bij een reële operationele inzet in oorlogsgebied, naar een pick-up point of evacuatiepunt moeten vorderen”, vertelt Pikke bij wijze van inleiding. Pikke is als A109-piloot in het 17^de smaldeel de verantwoordelijke voor de composite air operation.

F-16-piloot ‘Gunny’ van het 31^ste smaldeel van Kleine-Brogel is als rescue mission commander fixed wing zijn belangrijkste partner in deze evacuatieoefening. “De F-16’s geven onze helikopters in het operatiegebied de onmisbare vuursteun en verdrijven eventuele vijandelijke gevechtsvliegtuigen uit het nabije luchtruim”, vervolgt Pikke.

“Eens voorbij de vijandige linies zullen de evacuatiehelikopters verdoken in een beveiligde zone vliegen totdat de escorterende A109 een sweep heeft uitgevoerd: een controle van de landingszone en omgeving. Eens alles veilig, navigeren de pick-uphelikopters, twee A109’s en een NH90 TTH, nog steeds onder dekking doorheen het evacuatiegebied naar de landingszone. Daar maken ze contact met de onfortuinlijke piloten van het neergehaalde vliegtuig om uit hun dekking te komen.”

“Eenmaal op de grond zullen de tien bewapende force-protectionspecialisten van het AMPT-team de zone en de gelande helikopters beveiligen. Enkele teamleden bekommeren zich ook over de te redden piloten en brengen hen naar de vliegtuigen”, brieft Pikke de volledige missie aan zijn collega-piloten.

In de regio van Saint-Hubert, in de provincie Luxemburg, wordt het plan in de realiteit omgezet. Na de evacuatieoefening keren alle gevechtsvliegtuigen en helikopters terug naar Kleine-Brogel. Na de landing en een eerste inspectie van de toestellen bespreken alle partijen hier de uitvoering van de oefening. Hun focus ligt nu vooral op het identificeren van eventuele verbeter- en aandachtspunten om de uitvoering van toekomstige echte levensreddende operaties nog sneller en efficiënter te maken.

“Het is belangrijk dat we deze procedures regelmatig oefenen, zowel in binnen- als buitenland. Vandaag ging het scenario over een evacuatie bij een operationele inzet, maar dag in dag uit staan we klaar om collega’s uit de nood te helpen. We laten niemand achter!”, besluit Pikke.