Wanneer An Van Rompay in 1991 het middelbaar verlaat, beslist ze om geneeskunde te studeren bij Defensie. Ze begint met algemene geneeskunde, maar vandaag is ze luitenant-kolonel en flight surgeon in de acute geneeskunde, een eerder onbekend beroep.

Een flight surgeon is een arts in de luchtvaartgeneeskunde die zorgt voor het welzijn van de piloten. Zij of hij helpt hen een antwoord te zoeken voor hun behoeften of erop te anticiperen. Met een F-16 vliegen is immers fysiek erg zwaar.

Het draait ook om het verbeteren van hun comfort en hun werking. “We werken samen met de piloten”, vertelt geneesheer luitenant-kolonel An Van Rompay. “Ze vertellen ons met welke belangrijke problemen ze tijdens hun vluchten te maken krijgen. Dan zoeken we samen een passende oplossing zoals preventieve nekoefeningen (Fit4Pilot-programma), systemen om tijdens de vlucht te kunnen plassen, uitgebalanceerde maaltijden voor lange vluchten … De piloten willen geen voedsel dat kan kruimelen omdat die kruimels gemakkelijk tussen hun pak kruipen en ongemak veroorzaken.”

Het vak van flight surgeon is voortdurend in ontwikkeling. Binnenkort zal de nieuwe F-35 voor de piloten weer nieuwe problemen en ervaringen met zich meebrengen. Daar krijgen dan ook de flight surgeons op hun beurt mee te maken.

Belangrijke bijdrage is de strijd tegen corona

Naar aanleiding van de coronacrisis moesten veel procedures worden herzien of gecreëerd voor de veilige uitvoering van activiteiten zoals het quick reaction alert (2 en 10 Wing) of bevoorradingsvluchten (15 Wing) maar ook repatriëring van burgers. Het personeel moest aangepaste beschermingsmiddelen krijgen, teams moesten worden gereorganiseerd, er was nood aan desinfectiemaatregelen voor vliegtuigen en screening van gerepatrieerde burgers.

Flight surgeons hadden echter een voordeel ten opzichte van de doorsnee medische wereld. Ze waren al bekend met stille hypoxie, een gebrek aan zuurstof dat de patiënt niet opmerkt. Die ziekte komt veel voor bij piloten. Zij lopen nu het risico om stille hypoxie tijdens de vlucht te combineren met stille hypoxie als gevolg van Covid-19.

Ook de operatoren van de special forces lopen risico op hypoxie en snelle decompressie tijdens hun sprongen op zeer grote hoogte. Daarom is hun voorbereidingsprotocol eveneens aan herziening toe.

Ten slotte is het belangrijk te kijken welke impact het coronavirus heeft op de medische geschiktheid van de bemanning om te vliegen: hoe lang zijn ze weg en met welke belasting? Die kan verschillen naargelang het vliegtuigtype.

“Het is een heel intense periode maar ook heel aangenaam want ons doel is hetzelfde: onszelf en anderen beschermen, ook degenen die in het buitenland werken”, vertelt An Van Rompay. ‘We gaan samen soms door heel moeilijke tijden, maar beleven ook heel grappige momenten. Dat vormt echt een band: het militaire DNA. De wereld van flight surgeons is erg klein, zowel Europees als wereldwijd. We helpen elkaar, onze problemen zijn dezelfde. Samen zorgen we voor de veiligheid van onze mensen. Wie een land in oorlog heeft gezien, weet waarom we dit beroep uitoefenen!”, besluit ze, het huidige gebrek betreurend aan artsen in de luchtvaartgeneeskunde.

Meer over het bijzondere beroep van flight surgeon: https://www.amabel.be/