Op 31 januari 2024 zaten EU-ministers van Defensie en vertegenwoordigers van de EU-instellingen rond de tafel om te discussiëren over het Gemeenschappelijke Veiligheids- en Defensiebeleid. Dat gebeurde tijdens een informele meeting in het Brusselse Egmontpaleis in het kader van het Belgisch Voorzitterschap van de Raad van de EU. Daar bevestigden de lidstaten opnieuw hun steun aan Oekraïne en bereikten ze een akkoord over de nieuwe defensieve missie in de Rode Zee: ‘EUNAVFOR ASPIDES’.

Tijdens haar Voorzitterschap benadrukt België het belang van een 360-graden aanpak die zich richt op actuele problemen in alle regio’s ter wereld waar de Europese Unie belangen veilig te stellen heeft, zowel in Europa, het Midden-Oosten en in Afrika.

De gezamenlijke inspanningen om Oekraïne te steunen, voornamelijk op vlak van materieel, vormden een belangrijk deel van de besprekingen tijdens de meeting. De lidstaten herbevestigden hun steun op korte en lange termijn. Voor 2024 zullen zij minstens 21 miljard euro aan steun voorzien, naast de 28 miljard euro die ze reeds investeerden de voorbije twee jaar.

Trainingsmissie

Daarnaast bereiken de Europese lidstaten ook een nieuwe mijlpaal wat betreft de trainingsmissie. “Sinds het begin hebben we bijna 40.000 Oekraïense militairen opgeleid. Vandaag hebben we besloten om nog eens 20.000 extra militairen op te leiden tegen de zomer,” verklaarde de vicepresident van de Europese Commissie, Josep Borrell, tijdens de persconferentie. “Goede training redt levens op het slagveld.”

‘Defence Readiness’

De Europese Unie moet operationeel en defensief klaar zijn voor de uitdagingen van vandaag en morgen. Daarom legt het Voorzitterschap ook een belangrijke focus op de versterking van de Industriële en Technologische basis van de EU.

In dit licht werd de nieuwe Europese Defensiestrategie, voorgesteld door de Europese Commissie, goed onthaald door de lidstaten. Ze voorziet een algemeen kader van de aankoop van toekomstige middelen. In deze context organiseert het voorzitterschap op 30 april het ‘’EU Defence Industry Event’ in Charleroi.

Snelle interventies

De komende maanden wordt er vooral gefocust op het operationeel maken van een Europese ‘Rapid Deployment Capacity’ tegen 2025. De bedoeling is om snelle interventies te kunnen doen in crisissituaties die de EU nodig acht in het kader van haar belangen.

“Voor de Belgische Defensie zijn dit de pijlers, de prioriteiten, die we al lang uitdragen: het verbeteren van de paraatheid en een betrouwbare partner zijn die kan voldoen aan de verwachtingen op het vlak van veiligheid en ondersteuning, en vooral een Defensie die samenwerkt met haar bedrijven en met haar veiligheidsindustrie,” besloot minister Dedonder.

Nieuwe operatie in Rode Zee met Belgische deelname

De lidstaten bespraken ook de actuele situatie in de Sahel-regio en de Rode Zee. Ze deelden hun visie op het gemeenschappelijke standpunt om de vrijheid van navigatie in de Straat Bab Al-Mandeb te beschermen en een escalatie in de regio van de Golf en het Midden-Oosten te voorkomen.

Een snelle coördinatie bij het opzetten van een Europese maritieme operatie in de Rode Zee is dan ook van groot belang om de maritieme veiligheid in de regio te kunnen garanderen, waarvan de huidige operatie “European Maritime Awareness” in de Straat van Hormuz (EMASOH) een succesvol bewijs is.

Schild

In samenspraak met de Verenigde Naties en de NAVO zijn de EU-lidstaten het eens geworden over de oprichting en de start van de nieuwe missie in de Rode Zee: EUNAVFOR ASPIDES, wat het Griekse woord voor “schild” is. Deze maritieme operatie is een zuiver defensieve missie, die dient als afschrikking en het maritieme bewustzijn moet versterken. Het Belgische fregat Louise-Marie is een van de militaire schepen die zal deelnemen aan ASPIDES. Eind februari zou deze van start gaan.

De informele meeting vond plaats als voorbereiding op de formele meeting in mei 2024.