Een cultureel centrum, een bibliotheek, een zwembad en zelfs… het kantoor van de burgemeester: de gemeente Leopoldsburg heeft vorige week deelgenomen aan een hele reeks levensgrote oefeningen. Van terroristische aanslagen tot een CBRN-dreiging, de Dienst voor Opruiming en Vernietiging van Ontploffingstuigen (DOVO) maakte van de gelegenheid gebruik om haar werkwijze te trainen en te evalueren. Reportage en ontsleuteling.

Twee witte vrachtwagens stoppen voor het cultureel centrum van Leopoldsburg en trekken de aandacht van de toeschouwers. Mannen in grijze overalls stappen snel uit, maskers op hun neus en zuurstofflessen op hun rug. Ze zijn uitgerust met een reeks instrumenten: een röntgenapparaat, een schaar, een zaklamp…

Zonder een moment te verspillen laden ze het materiaal uit en gaan het gebouw binnen om te beginnen met de geplande oefening voor die dag. De briefing? Een geradicaliseerde schoot in de menigte voordat hij door de politie werd geneutraliseerd. De politie vermoedde dat er explosieven in de rugzak van de aanvaller zaten en schakelde de DOVO in.

Zoals kapitein Ruben Drijkoningen uitlegt, volgen drie teams elkaar op: “Het eerste team (Initial Entry Party) verkent het gebied om zoveel mogelijk informatie te verzamelen over het soort dreiging dat moet worden bestreden. Het tweede team (Working Party) heeft als taak de dreiging te neutraliseren (Render Safe procedure). Het Clean-Up team tot slot is verantwoordelijk voor het ontsmetten van het gebied.

Figuranten

Eenmaal in de concertzaal maakt de ontmijner de balans op door een spervuur aan foto’s te nemen van alles wat op zijn pad komt. Maar na enkele stappen ontdekt hij een gewonde, waarna hij die onmiddellijk evacueert.

In feite zijn vijf figuranten verkleed om slachtoffers voor te stellen die levenloos in de zetels liggen. Eén persoon, met nepbloed op zijn gezicht, ligt plat op het podium met een bedrieglijke zak op zijn rug. Het zijn allemaal leerling EHBO-ers van het 23e Medisch Bataljon, die de DOVO komen helpen bij de oefening.

Op zijn meest realistisch

Ontmijning is ongetwijfeld een beroep met veel risico. Ervaring is de enige manier om te leren en te verbeteren. “Door met granaten en conventionele munitie te werken, leer je de trucs om ze onschadelijk te maken,” legt 1e korporaal-chef Nico Pafras uit.

“Je leert hoe je ze veilig moet vasthouden, vervoeren en tot ontploffing brengen,” voegt adjudant officier Éric Volders toe. Hij licht toe: “Om te oefenen, proberen we altijd de meest realistische scenario’s te ontwikkelen. Zodat als een van deze scenario’s zich in werkelijkheid voordoet, het team het al eens beleefd heeft. Het betrekken van figuranten in plaats van modellen maakt de oefening veel realistischer. Het confronteert ons met nieuwe praktijkgevallen die onze processen kunnen verbeteren.”

“We zetten de commandopost op afstand van de zone,” legt kapitein Ruben Drijkoningen uit, wijzend op de installatie. “We adviseren de autoriteiten over de te nemen veiligheidsmaatregelen. Door de impact-, de explosie- en de schervenzones te evalueren in relatie tot de explosieve lading in de bom, bepalen we de noodzakelijke veiligheidsperimeter.”

Positieve stress!

Tussen de verschillende opleidingen (in binnen- en buitenland), de permanenties die nodig zijn om het nationale grondgebied 24 uur per dag te bestrijken (in geval van een bom- of terrorismealarm) en de stress eigen aan operaties, is het beroep van ontmijner zeker geen ontspannende job… “Het is echter geen negatieve stress”, meent Adjudant-majoor Eric Volders, al 28 jaar militair. “Integendeel, het is een positieve stress die je helpt je te concentreren op de procedures, om te onthouden welke acties moeten worden uitgevoerd en in welke volgorde.” Een collega ontmijner bevestigt: “Als ik aan het ontmijnen ben, voel ik me rustig en sereen.”

Deze boeiende job laat je ook toe om te reizen. Zowel voor opdrachten als voor training: Afghanistan, Libanon, VSA, Griekenland, Kosovo, Bosnië, Mali, … Op dit vlak zijn er bijzonder veel uitwisselingen tussen de diensten. Zo ontvangt het Tsjechische leger elk jaar onze militairen voor een week opleiding, en vice versa. Zij hebben de oefeningen van deze week kunnen ervaren.

Maar wie ontmijner wil worden, moet geduld uitoefenen: je moet vijf jaar militaire dienst hebben voordat je kunt worden opgeleid. De basisopleiding duurt tien maanden. Het duurt vijf tot zeven jaar om leader te worden. En natuurlijk een leven lang om een echte expert te worden.

Meer informatie over DOVO:

DEFENSIE Uw toekomst. Onze missie. | Defensie (mil.be)