Op een enorm Amerikaans oefenterrein in het oosten van Duitsland namen zo’n 170 Belgische militairen van het verkenningsbataljon ISTAR de voorbij weken deel aan de oefening Combined Resolve XVII. Het Amerikaanse leger leidde deze multinationale oefening in goede banen. Behalve het multisensor-eskadron reisden ook een fire support team van de artillerie, medische steun en militaire politie af om de oefening te ondersteunen.

Constant vliegen helikopters af en aan over het uitgestrekte Joint Multinational Readiness Center in Höhenfels. Zware voertuigen banen zich beurtelings een weg door het heuvelachtige landschap. Twaalf landen, goed voor 5600 militairen, geven deze oefening vorm op een terrein van maar liefst 10 kilometer breed en 20 kilometer diep.

Uitdagend terrein

Een eskadron van ISTAR (Intelligence, Surveillance, Target Acquisition and Reconnaissance) is als verkenningseenheid ingebed in een Amerikaans verkenningsbataljon. Vier weken lang worden zij en vooral hun brede waaier aan sensoren getest door het onvoorspelbare scenario en een aanvallende vijand, vertolkt door een Amerikaanse brigade.

“Voor de chauffeurs vergt het de opperste concentratie om in dit moeilijke terrein tactisch te infiltreren bij dag en bij nacht, zeker met de vernieuwde gepantserde Pandur-voertuigen. Ook de duur en de zeer primitieve omstandigheden maken deze oefening voor vele jongere collega’s een intense eye-opener,” verduidelijkt luitenant-kolonel Demeersman, de korpscommandant van ISTAR.

Sinds 2015 nam het bataljon deel aan verschillende operaties: eerst Operation Vigilant Guardian en vanaf 2018 was er permanent een peloton in Mali voor de missie MINUSMA. Daarna volgde Covid-19. “Onze functionele training, het klassieke verkenningswerk tegen een getrainde vijand, is zo volledig op de achtergrond geraakt,” vertelt de CO. “Dit is dus een ideale kans om in een uitdagende omgeving te kijken waar we anderhalf jaar na de heropstart van onze functionele training staan.”

Tactisch plaatje

“De opzet voor ons multisensor-eskadron is om onze inlichtingeneenheid relevant te maken in een NAVO-setting volgens Artikel 5 (wanneer één lidstaat wordt aangevallen, beschouwt men dit als een collectieve aanval tegen alle lidstaten nvdr.). Na jarenlange inzet in Mali moeten we nu vooral opnieuw tactisch en tijdsgebonden werken,” aldus commandant Schutyser die de oefening leidt. “Op zo’n niveau kun je niet trainen in België, daarom is het multinationaal samenwerken zo belangrijk.”

“Je moet ook autonoom zijn want je wordt met alle problemen van een slagveld geconfronteerd. Het is een oefening, maar echt àlles is aanwezig. Behalve echte munitie dan,” besluit de commandant. Tijdens de veldoefening heeft iedereen trouwens een tracker die alles registreert én observeert een coach constant de uitvoerders om achteraf een verslag te geven. “Als je een fout maakt, dan betaal je die onmiddellijk cash doordat de vijand hierop inspeelt en zo’n fout maak je geen tweede keer. Dat maakt het heel constructief,” aldus de CO.

Zien zonder gezien te worden

De samenwerking tussen de Belgen en de Amerikanen is tweerichtingsverkeer. “We komen hier veel leren, maar we brengen ook onze kennis en technische middelen mee die zij niet hebben: onze radar, RAVEN UAS drone en Pandur met zijn observatieplatform bijvoorbeeld,” vertelt de CO.

Dat kan Wally, die in het Tactical Operations Center werkt als verbindingsofficier, beamen. “De Amerikanen kennen het concept ISTAR niet meer. Ik adviseer daarom onze eigen mensen en de Amerikanen over wat de intenties zijn van de troepen,” legt Wally uit. “België haalt informatie uit de diepte, search for info. We voeden ons met informatie en gaan dan de acties daar naar plannen. De Amerikanen hebben meer een fight for info-cultuur omdat ze natuurlijk veel grotere capaciteiten hebben.”

Het motto van ISTAR is ‘zien zonder gezien te worden’. Ze infiltreren, proberen onzichtbaar informatie in te winnen en geven deze door aan de klanteenheid, in dit geval de Amerikanen, die dan vuurmiddelen ter plaatse brengen. “We vullen elkaar goed aan: wij weten op voorhand al welke vijand we hebben en hoe we die gaan aanvallen. Win-win,” besluit Wally.

Inter-eenheden samenwerking

Ook de inter-eenheden samenwerking verloopt goed. Voor de aanwezige medische steun (23 Medisch Bataljon) is het uniek om tactisch te kunnen werken in verschillende scenario’s. Een ander team zorgt voor de real life support en neemt de gebeurlijke echte gewonden onder hun hoede. Voor onze artillerie, die vuursteun en close air support leveren, is het lang geleden dat ze in dergelijk scenario samenwerken met de Belgische verkenners.

In september komt de andere helft van het bataljon naar Höhenfels. Zo kunnen ook zij de tussentijdse balans van hun training opmaken. Het belooft alvast een goedgevuld internationaal najaar te worden voor ISTAR.