We kunnen vandaag de dag niet stellen dat we in een simpele wereld leven. Het conflict in Oekraïne, de competitie tussen de grootmachten, de evolutie van de levenskost en de effecten van de klimaatopwarming zijn allemaal bronnen van instabiliteit, volatiliteit en onzekerheid in de wereld. Dit maakt het niet gemakkelijk voor de jeugd om haar plaats te vinden in deze maatschappij, en bij uitbreiding in onze Strijdkrachten. Nochtans vervoegen velen ons net om hun passie te beleven zoals vliegen, verzorgen, varen, de passie voor techniek of elke andere actieve beroepsvorm. Anderen sluiten zich echter aan zonder echt te weten uit welke van die honderden jobs binnen Defensie ze moeten kiezen. Die twijfel uit zich regelmatig in een snel of vervroegd vertrek binnen de eerste maanden of jaren uit onze organisatie. Of het nu tijdens een van de exitinterviews of tijdens een identiteits- en imagobevraging is, een factor ‘twijfel’ neemt hier steeds opnieuw een prominente plaats in: de zin van het beroep begrijpen dat we uitvoeren, alsook de toegevoegde waarde hiervan voor de maatschappij. Kortom: Waarom Defensie? Betekenis hieraan geven is voor mij echter een belangrijke bron van motivatie. “Purpose driven work” is wat we allemaal zoeken in ons beroep. Dit rechtvaardigt bovendien de rol en plaats die Defensie vervult in onze maatschappij. Het uitleggen waarom en het voortdurend illustreren van onze bestaansreden blijft dus onontbeerlijk.

Voor sommigen is het nut van een eenheid of een capaciteit evident omdat het zeer tastbaar is. Ik kan mij voorstellen dat de bemanningen van onze reddingshelikopters zich niet veel vragen stellen. Dit geldt met name ook voor de DOVO-interventieploegen die over het ganse grondgebied opereren om explosieven te neutraliseren of om de politie te ondersteunen. Onze F-16 piloten die als luchtpolitie optreden in het BENELUX-luchtruim, de kustpatrouilleschepen die instaan voor de veiligheid van onze maritieme zone, het personeel in het brandwondencentrum in het militaire ziekenhuis of het centrum voor crisispsychologie dat de laatste jaren intensief bevraagd wordt. Al deze diensten, al deze eenheden staan vaak in de schijnwerpers van de actualiteit. Ze tonen hun nut in het dagelijkse leven en voelen de steun van onze burgers wat betreft de relevantie van hun opdracht. Het is een zeer tastbare motivatie en ik voel hun enthousiasme wanneer ik deze eenheden bezoek.

Hetzelfde geldt, maar voor mogelijks andere redenen, in de eenheden die betrokken zijn bij hun eigen transformatie. De introductie van nieuwe wapensystemen, nieuwe voertuigen, nieuwe vliegtuigen of schepen, de verwezenlijking van daaraan verbonden infrastructuurwerken, de vooruitgang inzake rekrutering en de HR-initiatieven geven een impuls en leiden tot een positieve spiraal binnen veel eenheden. De motivatie wordt ook versterkt wanneer een capaciteit of expertise erkend en/of gebruikt worden in een andere context dan de dagelijkse training. Het Cyber Command is hier een uitgesproken voorbeeld van; de transportcapaciteit van de Luchtcomponent die materieel levert ter ondersteuning van Oekraïne of onderdanen repatrieert, de medische teams ontplooid in het kader van BFAST of de Very Shallow Water-teams van de Marine die de federale politie soms ondersteunen met hun kleine onderwater drones zijn nog enkele andere voorbeelden. Het duale karakter van al deze eenheden vergroot vanzelfsprekend hun relevantie en biedt nog een grotere meerwaarde aan hun opdrachten, bron van veel motivatie voor hun personeel.

Zelfs indien al deze activiteiten onze zichtbaarheid in de samenleving verhogen, vergeten we bijna dat de voornaamste doelstelling van deze capaciteiten bestaat uit het voeren van of het ondersteunen van de sleutelopdrachten van Defensie. Echter, om in staat te zijn om deze essentiële taken uit te voeren, beroept Defensie zich op vele andere capaciteiten waarvan het personeel misschien eerder geneigd zal zijn om zich meer “existentiële” vragen te stellen. Ik zie nochtans geen reden om hieraan te twijfelen. Onze voornaamste reden van bestaan is de verdediging van het nationale grondgebied en de bescherming van de vitale belangen van ons land aan de zijde van onze bondgenoten. In het geval van een conflict is de verdediging van het grondgebied zelfs de eerste prioriteit. Het Oekraïense leger demonstreert het ons op een zeer inspirerende maar tevens zeer tragische en tastbare wijze. Door zich voor te bereiden op deze scenario’s in het hoogste geweldspectrum dragen we, samen met onze bondgenoten, bij aan de gezamenlijke inspanning van afschrikking.

Afschrikking werkt enkel tegen een potentiële tegenstander indien de prijs die hij zou betalen, hetzij economisch, politiek, moreel, in materieel of mensenlevens, hoger is dan de winst die hij kan boeken. Om effectief bij te dragen aan die afschrikking zullen wij daarom binnenkort detachementen inzetten in Roemenië en Litouwen, fregatten en mijnenjagers inzetten in de NATO of andere maritieme Task Groups en ook F-16 gevechtsvliegtuigen zullen ontplooien in de Baltische staten. Onder meer voor die reden sturen we honderden militairen uit voor training naar de “vier uithoeken van de wereld”. Ontplooiing van de F-16 in Noorwegen in het kader van de oefening Arctic Challenge, deelname aan de oefening ORION in Frankrijk met eenheden van de gemotoriseerde brigade, de eenheden van het Special Operations Regiment in Jordanië, de integratie van onze fregatten gedurende een oefening in de schoot van de UK Carrier Strike Group; al deze eenheden en hun personeel dragen op één of andere manier bij aan de afschrikkingsinspanning van de NAVO en haar Europese partners.

Het conflict in Oekraïne heeft ons eraan herinnerd dat de duurzame vrede die ons continent de afgelopen zeven decennia heeft gekend, definitief voorbij is. De strijd tussen de grote mogendheden tekent onze wereld vandaag en zal ook die van morgen vormgeven.  Het is onze taak om ons voor te bereiden op die conflicten waarvan we hopen dat ze nooit zullen plaatsvinden. Daarom is het onze plicht om geloofwaardige, dus robuuste Strijdkrachten te ontwikkelen die deze opdracht, solidair met onze partners, kunnen vervullen en die verantwoordelijkheid kunnen opnemen. We herhalen het vaak, maar we moeten dit zeker blijven uitleggen, aan de buitenwereld natuurlijk, maar ook intern. We moeten immers in staat zijn om ons land, onze economie en onze welvaart te beschermen. We doen dit in overleg met onze Bondgenoten want, gezien de karakteristieken van ons land met zijn open economie, mogen we ons niet van hen isoleren. Het is net die solidariteit die de cement vormt van ons verdedigingssysteem. We moeten onze organisatie en ons land blijven voorbereiden op een onzekere toekomst. Ieder onder ons die op zoek zou zijn naar de zin van zijn of haar beroep kan het vinden in dit drieluik van “het waarom”.

Ons beroep vraagt om een uitgesproken engagement van alle leden van Defensie, militair en burger. Het vereist moed en verdient respect. Toewijding aan Defensie betekent bereid zijn uw land te dienen, en heeft bijgevolg fundamenteel zin. We moeten dit blijven uitleggen aan de jongeren onder ons en in het bijzonder aan diegenen die er zich nog niet volledig van bewust zijn. En zoals een Korpscommandant recent opmerkte, is er niets dat ons belet om voldoening te voelen bij de uitoefening van ons beroep. Integendeel, juist het feit er bewust van te zijn en te weten waar je mee bezig bent en het daarenboven te doen met passie en plezier kan enkel maar bijdragen aan een grotere motivatie en het positieve gevoel om van een hechte groep deel uit te maken.